Wydawca treści
HODOWLA LASU
Lasy to zbiorowiska długowieczne i wielkopowierzchniowe wywierające ogromny wpływ na kształtowanie warunków klimatycznych, stosunków wodnych, procesów glebotwórczych oraz zachowanie bioróżnorodności. Hodowla lasu z kolei ma za zadanie zapewnienie trwałości lasów, możliwie wysokiej produkcyjności oraz ciągłości rozwoju i stabilności ekosystemów leśnych. Zadanie to jest trudne z uwagi na zmieniający się klimat, rozwój gospodarczy oraz zmianę wymagań społeczeństwa dotyczących funkcji lasu. Dodatkowo nie można zapominać o ważnym aspekcie ekonomicznym rozumianym jako właściwe ukierunkowanie nakładów na hodowlę lasu w celu unikania dających się przewidzieć już teraz i w długiej perspektywie negatywnych zmian w gospodarce leśnej. Powyższe rozważania wskazują, że hodowla lasu jest dziedziną bardzo złożoną, wymagającą dodatkowo uwzględnienia naturalnych sił przyrody a także właściwości środowiska leśnego takich jak warunki glebowe, klimatyczne oraz rzeźba terenu.
Wspomniane cele hodowli lasu realizowane w długotrwającym cyklu produkcyjnym lasu obejmującym czas od wysiewu nasion do uzyskania przez niego wieku rębności. W związku z tym hodowla lasu obejmuje:
- selekcję i nasiennictwo (zbiór, przechowywanie nasion)
- szkółkarstwo leśne (produkcja sadzonek)
- przygotowanie gleby do naturalnego lub sztucznego odnowienia lasu,
- odnowienia (zakładanie lasu na gruntach, na których wcześniej istniał las) oraz zalesienia (zakładanie lasu na gruntach, które wcześniej pełniły inną rolę np. grunty rolne, nieużytki),
- pielęgnowanie lasu powstałego w wyniku odnowień lub zalesień,
- wybór najkorzystniejszego dla odnowienia i pielęgnacji sposobu zagospodarowania lasu.
Baza nasienna Nadleśnictwa Potrzebowice obejmuje dziewięć gospodarczych drzewostanów nasiennych sosnowych obejmujących łącznie blisko 47 hektarów oraz trzy drzewa mateczne również będące sosnami. Nie jest to jednak dziwne, gdyż blisko 80 % naszych lasów to bory świeże a kolejne 15 % to bory mieszane świeże. Do produkcji sadzonek wykorzystywanych w odnowieniach możemy używać także nasion z baz nasiennych innych nadleśnictw pod warunkiem przestrzegania przepisów o regionalizacji nasiennej. Z uwagi na brak szkółki leśnej, sadzonki produkuje dla nas szkółka leśna zlokalizowana w sąsiednim nadleśnictwie.
(fot. Adam Pikuła).
W związku z ogromną przewagą siedlisk borowych na naszym terenie gatunkami głównymi, których sadzimy najwięcej są sosny oraz brzozy, tam gdzie siedlisko jest nieco żyźniejsze wprowadzamy także dęba a także lipę, buka, jarzęba i inne gatunki domieszkowe wzbogacające siedlisko.
W odnowieniach w maksymalnym stopniu staramy się wykorzystać obsiew naturalny czyli zjawisko samoistnego powstania młodego pokolenia drzew pod okapem drzewostanu lub w jego sąsiedztwie. Powstały w ten sposób las jest bardziej odporny na wszelakie zagrożenia np. ze strony szkodników owadzich. W ubiegłym dziesięcioleciu odnowienia naturalne stanowiło około 16 % wszystkich odnowień wykonanych w przeciągu 10 lat.
W naszym nadleśnictwie odnowieniami corocznie objęte jest około 180 ha lasu.
Nowopowstały las musi być pielęgnowany, aby w dobrej kondycji doczekać swojej dojrzałości. Każdego roku nadleśnictwo pielęgnuje ok. 70 ha gleby w uprawach leśnych. Prace te w głównej mierze polegają na ograniczeniu wzrostu konkurencyjnej roślinności. W miarę wzrostu drzewek wykonuje się cięcia pielęgnacyjne, które w zależności od wieku drzewostanu mają inny charakter i noszą inną nazwę: czyszczenia wczesne w okresie uprawy, czyszczenia późne w okresie młodnika, trzebieże wczesne w okresie dojrzewania drzewostanu oraz trzebieże późne w okresie dojrzałości drzewostanu.
Czyszczenia wczesne wykonujemy corocznie na obszarze ok. 70 ha, czyszczenia późne – na ok. 170 ha. Trzebieże wczesne oraz późne przeprowadzane są corocznie na ok. 1050 ha. Na tak znaczny rozmiar powierzchniowy tych zabiegów wpłynęła konieczność wykonania tych zabiegów na znacznej, ponad 5 tys. ha powierzchni odnowionego pożarzyska z 1992 roku
Ostatnim elementem hodowli jest wycinka drzew dojrzałych, tak aby możliwe było odnowienie lasu, w sposób optymalny dla wymagań rosnących gatunków drzew.